Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r.
w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód

(Dz. U. Nr 32, poz. 284)

Na podstawie art. 49 ust. 4 pkt 1 i 2 lit. a-c i lit. e-g oraz pkt 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

§ 1. 1. Rozporządzenie określa:

1) klasyfikację dla prezentowania stanu:

a) wód powierzchniowych,

b) wód podziemnych;

2) sposób prowadzenia monitoringu stanu wód powierzchniowych i podziemnych, uwzględniający:

a) kryteria wyznaczania punktów poboru próbek do badań,

b) zakres i częstotliwość badań,

c) wybór elementów jakości,

d) metodyki referencyjne badań oraz warunki zapewnienia jakości danych,

e) sposób oceny wyników badań,

f) zakres badań jakości wód powierzchniowych i podziemnych wykonywanych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska;

3) sposób interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych i podziemnych.

§ 2. 1. Wprowadza się klasyfikację dla prezentowania stanu wód powierzchniowych obejmującą pięć klas jakości tych wód, z uwzględnieniem kategorii jakości wody A1, A2 i A3, określonych w przepisach w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia:

1) klasa I - wody o bardzo dobrej jakości:

a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A1,

b) wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływania antropogeniczne;

2) klasa II - wody dobrej jakości:

a) spełniają w odniesieniu do większości wskaźników jakości wody wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2,

b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują niewielki wpływ oddziaływań antropogenicznych;

3) klasa III - wody zadowalającej jakości:

a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2,

b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują umiarkowany wpływ oddziaływań antropogenicznych;

4) klasa IV - wody niezadowalającej jakości:

a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A3,

b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach biologicznych;

5) klasa V - wody złej jakości:

a) nie spełniają wymagań dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,

b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany polegające na zaniku występowania znacznej części populacji biologicznych.

2. Podstawę określenia klas jakości wód powierzchniowych, o których mowa w ust. 1, stanowią wartości graniczne wskaźników jakości wody w klasach jakości wód powierzchniowych określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 3. 1. Wprowadza się trzy kategorie hydromorfologicznego stanu wód powierzchniowych: stan bardzo dobry, stan dobry, stan umiarkowany.

2. Sposób określania hydromorfologicznego stanu wód powierzchniowych oraz charakterystykę poszczególnych kategorii, o których mowa w ust. 1, określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 4. 1. Wprowadza się klasyfikację dla prezentowania stanu wód podziemnych obejmującą pięć klas jakości tych wód, z uwzględnieniem przepisów w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi:

1) klasa I - wody o bardzo dobrej jakości:

a) wartości wskaźników jakości wody są kształtowane jedynie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w warstwie wodonośnej,

b) żaden ze wskaźników jakości wody nie przekracza wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

2) klasa II - wody dobrej jakości:

a) wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na oddziaływania antropogeniczne,

b) wskaźniki jakości wody, z wyjątkiem żelaza i manganu, nie przekraczają wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

3) klasa III - wody zadowalającej jakości:

a) wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów lub słabego oddziaływania antropogenicznego,

b) mniejsza część wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

4) klasa IV - wody niezadowalającej jakości:

a) wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów oraz słabego oddziaływania antropogenicznego,

b) większość wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

5) klasa V - wody złej jakości:

a) wartości wskaźników jakości wody potwierdzają oddziaływania antropogeniczne,

b) woda nie spełnia wymagań określonych dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

2. Podstawę określania klas jakości wód podziemnych, o których mowa w ust. 1, stanowią wartości graniczne wskaźników jakości wody w klasach jakości wód podziemnych określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

§ 5. 1. Stan ilościowy wód podziemnych określa wielkość rezerw zasobów wodnych, w granicach regionu wodnego.

2. Stan ilościowy wód podziemnych ustala się, porównując wielkość ustalonych zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych wyrażonych w m3/d z:

1) wielkością rzeczywistego średniego poboru wody w danym roku wyrażonego w m3/d albo

2) wielkością poboru wody w danym roku wynikającego z pozwoleń wodnoprawnych wyrażonego w m3/d.

3. Stan ilościowy wód podziemnych uznaje się:

1) za słaby, gdy średni pobór w roku jest równy lub wyższy od zasobów dyspozycyjnych;

2) za dobry, gdy zasoby dyspozycyjne są wyższe od średniego poboru w roku.

§ 6. 1. Monitoring stanu wód powierzchniowych prowadzi się w następujących zakresach:

1) diagnostycznym - monitoring diagnostyczny;

2) operacyjnym - monitoring operacyjny;

3) badawczym - monitoring badawczy.

2. Zakres badań prowadzonych w monitoringu diagnostycznym obejmuje określenie w wodach powierzchniowych wartości wszystkich wskaźników jakości wody określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

3. W monitoringu diagnostycznym badania wskaźników jakości wody, o których mowa w ust. 2, prowadzi się z częstotliwością:

1) jeden raz na miesiąc - w odniesieniu do wskaźników fizycznych, wskaźników tlenowych, wskaźników biogennych, wskaźników zasolenia i wskaźników mikrobiologicznych;

2) jeden raz na kwartał - w odniesieniu do wskaźników biologicznych oraz metali, w tym metali ciężkich;

3) jeden raz na rok - w odniesieniu do wskaźników zanieczyszczeń przemysłowych oraz wskaźników biologicznych - makrobezkręgowców bentosowych.

4. W przypadku stwierdzenia na podstawie rozpoznania oddziaływań antropogenicznych obecności w wodach substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego lub prawdopodobieństwa ich obecności, zakres badań prowadzonych w monitoringu diagnostycznym rozszerza się o te substancje; w przypadku stwierdzenia ich obecności, badania, z wyjątkiem kadmu i rtęci, należy prowadzić z częstotliwością jeden raz na miesiąc, aż do stwierdzenia braku obecności tych substancji na poziomie przekraczającym próg oznaczalności.

5. Zakres i częstotliwość badań prowadzonych w monitoringu operacyjnym określa się, uwzględniając wyniki badań uzyskane w ramach monitoringu diagnostycznego.

6. Zakres i częstotliwość badań prowadzonych w monitoringu badawczym określa się każdorazowo w razie konieczności zidentyfikowania zanieczyszczeń przypadkowych lub spowodowanych awarią.

§ 7. 1. Przy wyznaczaniu punktów poboru próbek do badań wód powierzchniowych uwzględnia się kryteria obejmujące warunki wyboru oraz lokalizację i ilość punktów w obrębie badanego cieku naturalnego, jeziora lub sztucznego zbiornika wodnego.

2. Monitorowaniem obejmuje się wody powierzchniowe, które spełniają co najmniej jeden z następujących warunków:

1) posiadają zlewnie o powierzchni większej niż 2.500 km2;

2) posiadają zlewnie o powierzchni mniejszej niż 2.500 km2, lecz są ważne ze względu na dynamikę przepływu wody;

3) przekraczają lub stanowią granice państwa;

4) stanowią podstawę oszacowania wielkości ładunków zanieczyszczeń przekraczających granice państwa lub wprowadzanych do środowiska morskiego Bałtyku.

3. Lokalizacja i liczba punktów poboru próbek do badań wód w obrębie badanego cieku, jeziora lub sztucznego zbiornika wodnego ma zapewnić:

1) reprezentatywność wpływu zagrożeń wywołanych przez punktowe i rozproszone źródła zanieczyszczeń;

2) przeprowadzenie oceny wpływu oddziaływań punktowego źródła zanieczyszczeń;

3) przeprowadzenie oceny wpływu oddziaływań wielu punktowych źródeł zanieczyszczeń;

4) przeprowadzenie oceny wpływu oddziaływań wywieranych przez obszarowe źródła zanieczyszczeń.

4. Pobieranie próbek do badań wód powierzchniowych prowadzi się zgodnie z odpowiednimi Polskimi Normami.

§ 8. 1. Monitoring stanu wód podziemnych prowadzi się w następujących zakresach:

1) diagnostycznym - monitoring diagnostyczny;

2) operacyjnym - monitoring operacyjny;

3) badawczym - monitoring badawczy.

2. Zakres badań prowadzonych w monitoringu diagnostycznym obejmuje określenie w wodach podziemnych wartości wskaźników jakości wody, określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

3. Zakres badań prowadzonych w monitoringu diagnostycznym prowadzący monitoring może rozszerzyć o inne wskaźniki jakości wody charakteryzujące rodzaj oddziaływań antropogenicznych mających bezpośredni wpływ na badany zbiornik wód podziemnych.

4. Badania wskaźników jakości wody w monitoringu diagnostycznym prowadzi się z częstotliwością:

1) co 3 lata - badania wód podziemnych swobodnych;

2) co 6 lat - badania wód podziemnych naporowych.

5. Zakres badań prowadzonych w monitoringu operacyjnym obejmuje określenie w wodach podziemnych wartości następujących wskaźników jakości wody: temperatury, przewodności, odczynu, tlenu rozpuszczonego, amoniaku, azotanów, azotynów, chlorków, siarczanów, fosforanów, wodorowęglanów, sodu, potasu, wapnia, magnezu, manganu i żelaza.

6. Prowadzący monitoring może rozszerzyć zakres badań o inne wskaźniki jakości wody, których wartości stwierdzone na podstawie monitoringu diagnostycznego mieszczą się w IV lub V klasie jakości wód podziemnych, oraz o inne wskaźniki jakości wody charakteryzujące rodzaj oddziaływań antropogenicznych mających bezpośredni wpływ na wodę w badanym zbiorniku wód podziemnych.

7. Badania wskaźników jakości wody w monitoringu operacyjnym prowadzi się z następującą częstotliwością:

1) corocznie, z wyłączeniem roku, w którym jest prowadzony monitoring diagnostyczny - badania wód podziemnych swobodnych;

2) co 3 lata po monitoringu diagnostycznym - badania wód podziemnych naporowych.

8. Zakres i częstotliwość badań prowadzonych w monitoringu badawczym określa się każdorazowo w razie konieczności zidentyfikowania zanieczyszczeń przypadkowych lub spowodowanych awarią.

§ 9. 1. Przy wyznaczaniu punktów poboru próbek do badań wód podziemnych uwzględnia się kryteria obejmujące warunki wyboru monitorowanego zbiornika wód podziemnych, lokalizację punktów w obrębie badanego zbiornika wód podziemnych, warunki techniczne punktów oraz ich liczbę.

2. Monitorowaniem obejmuje się zbiorniki wód podziemnych narażone na oddziaływania antropogeniczne, które spełniają co najmniej jeden z następujących warunków:

1) zasoby dyspozycyjne są większe od 10.000 m3/d;

2) stanowią jedyne źródło zaopatrzenia w wodę;

3) parametry hydrogeologiczne przynajmniej jednej z warstw wodonośnych zbiornika wód podziemnych spełniają warunki: miąższość powyżej 5 m, przewodność ponad 50 m2/d, wydajność potencjalna studni powyżej 5 m3/h;

4) są zlokalizowane w obrębie obszarów chronionych, na których o rozwoju biosfery decydują warunki hydrogeologiczne;

5) są zlokalizowane w obszarach przygranicznych, gdzie występują lub mogą występować przepływy transgraniczne wód.

3. Lokalizacja punktów poboru próbek do badań w obrębie badanego zbiornika wód podziemnych ma:

1) zapewnić reprezentatywność dla struktur hydrogeologicznych;

2) umożliwić przeprowadzenie oceny jakości wód poziomów wodonośnych objętych eksploatacją;

3) uniemożliwić wpływ oddziaływań lokalnych źródeł zanieczyszczeń.

4. Liczba punktów poboru próbek do badań w obrębie danego zbiornika wód podziemnych zależy od:

1) jego wielkości (powierzchni);

2) komplikacji warunków hydrogeologicznych;

3) intensywności oddziaływań antropogenicznych;

4) podatności na wpływ oddziaływań antropogenicznych.

5. Punktami poboru próbek do badań mogą być otwory studzienne, piezometry, obudowane źródła, które spełniają następujące warunki techniczne:

1) umożliwiają selektywne ujmowanie wody z badanego poziomu wodonośnego;

2) są sprawne hydraulicznie i umożliwiają prawidłowe pobieranie próbek wody;

3) zostały wykonane z materiałów niezmieniających składu chemicznego wody.

6. Pobieranie próbek do badań wód podziemnych prowadzi się zgodnie z odpowiednimi Polskimi Normami.

§ 10. Planowanie i realizacja monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych ma uwzględniać rozpoznanie jakości wód i dostarczenie informacji na potrzeby gospodarowania wodami.

§ 11. Metodyki referencyjne badań wskaźników jakości wód powierzchniowych i podziemnych oraz warunki zapewnienia jakości danych uwzględniające granice oznaczalności, precyzję i dokładność metodyk referencyjnych są określone w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

§ 12. Ocenę wyników badań prowadzi się zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025:2001.

§ 13. 1. Określenia jakości wód powierzchniowych dokonuje się na podstawie badań prowadzonych w jednym punkcie pomiarowym.

2. W punkcie pomiarowym dopuszcza się określenie jakości wód powierzchniowych w zakresie spełniania wymagań określonych dla różnych sposobów użytkowania wód.

3. Dla każdego wskaźnika jakości wody zmierzonego z częstotliwością jeden raz na miesiąc wyznacza się wartość stężenia odpowiadającą percentylowi 90, a w przypadku mniejszej częstotliwości badań przyjmuje się najmniej korzystną wartość stężenia.

4. Określenia klasy jakości wód powierzchniowych dokonuje się, porównując wyznaczone wartości stężeń poszczególnych wskaźników jakości wody, z wyłączeniem wskaźników jakości wód występujących w warunkach naturalnych w podwyższonych stężeniach, z wartościami granicznymi określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia, przyjmując klasę obejmującą 90% wartości.

§ 14. 1. Prezentacji stanu wód powierzchniowych dokonuje się w formie graficznej, tabelarycznej i opisowej.

2. Rodzaje ocen badań monitoringowych wód powierzchniowych oraz sposób przedstawienia wyników klasyfikacji wód powierzchniowych są określone w załączniku nr 5 do rozporządzenia.

§ 15. 1. Określenia jakości wód podziemnych dokonuje się na podstawie badań prowadzonych w jednym punkcie pomiarowym.

2. Określenia klasy jakości wód podziemnych dokonuje się, porównując wartości stężeń poszczególnych wskaźników jakości wody z wartościami granicznymi określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

3. Ustalając klasy jakości wód podziemnych, dopuszcza się przekroczenie wartości granicznych trzech wskaźników jakości wody; przekroczenie wartości granicznych wskaźników jakości wody mieści się w granicach przyjętych dla bezpośrednio niższej klasy jakości wody.

4. Niedopuszczalne jest przekroczenie wartości granicznych następujących wskaźników jakości wody: arsenu, amoniaku, azotanów, azotynów, fluorków, chromu, kadmu, miedzi, niklu, ołowiu, rtęci, cyjanków, fenoli, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów, olejów mineralnych, substancji powierzchniowo czynnych anionowych.

§ 16. 1. Prezentacji stanu wód podziemnych dokonuje się w formie graficznej, tabelarycznej i opisowej.

2. Rodzaje ocen badań monitoringowych wód podziemnych oraz sposób przedstawienia wyników klasyfikacji wód podziemnych są określone w załączniku nr 6 do rozporządzenia.

§ 17. Oceny jakości wód powierzchniowych i wód podziemnych dokonuje się na podstawie badań prowadzonych w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego i badawczego.

§ 18. Główny Inspektor Ochrony Środowiska wykonuje badania w zakresie:

1) jakości wód powierzchniowych w wybranych zlewniach posiadających wieloletni zbiór danych pomiarowych;

2) jakości wód podziemnych w wybranych zbiornikach wód podziemnych;

3) programów rozpoznawczych monitoringu wód powierzchniowych i wód podziemnych;

4) programów rozpoznawczych na potrzeby wstępnej oceny sposobu wykorzystania wód zlewni.

§ 19. Rozporządzenie traci moc z dniem 1 stycznia 2005 r.

§ 20. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Minister Środowiska: w z. K. Szamałek

Załączniki do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. (poz. 284)

Załącznik nr 1

WARTOŚCI GRANICZNE WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI WODY W KLASACH JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH

Lp.

Wskaźnik jakości wody

Jednostka

Wartości graniczne w klasach I-V

I

II

III

IV

V

1

2

3

4

5

6

7

8

Wskaźniki fizyczne

1

Temperatura wody

°C

22

24

26

28

>28

2

Zapach

krotność

1

3

10

20

>20

3

Barwa

mg Pt/l

5

10

20

50

>50

4

Zawiesiny ogólne

mg/l

15

25

50

100

>100

5

Odczyn

pH

6,5-8,5

6,0-8,5

6,0-9,0

5,5-9,0

<5,5 lub >9,0

Wskaźniki tlenowe

6

Tlen rozpuszczony

mg O2/l

7

6

5

4

<4

7

BZT5

mg O2/l

2

3

6

12

>12

8

ChZT-Mn

mg O2/l

3

6

12

24

>24

9

ChZT-Cr

mg O2/l

10

20

30

60

>60

10

Ogólny węgiel organiczny

mg C/l

5

10

15

20

>20

Wskaźniki biogenne

11

Amoniak

mg NH4/l

0,5

1

2

4

>4

12

Azot Kjeldahla

mg N/l

0,5

1

2

4

>4

13

Azotany

mg NO3/l

5

15

25

50

>50

14

Azotyny

mg NO2/l

0,03

0,1

0,5

1,0

>1,0

15

Azot ogólny

mg N/l

2,5

5

10

20

>20

16

Fosforany

mg PO4/l

0,2

0,4

0,7

1,0

>1,0

17

Fosfor ogólny

mg P/l

0,2

0,4

0,7

1,0

>1,0

Wskaźniki zasolenia

18

Przewodność w 20 °C

µS/cm

500

1.000

1.500

2.000

>2.000

19

Substancje rozpuszczone

mg/l

300

500

800

1.200

>1.200

20

Zasadowość ogólna

mg CaCO3/l

>200

100

20

10

<10

21

Siarczany

mg SO4/l

100

150

250

300

>300

22

Chlorki

mg Cl/l

100

200

300

400

>400

23

Wapń

mg Ca/l

50

100

200

400

>400

24

Magnez

mg Mg/l

25

50

100

200

>200

25

Fluorki

mg F/l

0,5

1,0

1,5

1,7

>1,7

Metale, w tym metale ciężkie1)

26

Arsen

mg As/l

0,01

0,01

0,05

0,100

>0,100

27

Bar

mg Ba/l

0,1

0,1

0,5

1,0

>1,0

28

Bor

mg B/l

0,5

1,0

2,0

4,0

>4,0

29

Chrom ogólny

mg Cr/l

0,05

0,05

0,05

0,10

>0,10

30

Chrom (VI)

mg Cr/l

0,02

0,02

0,02

0,04

>0,04

31

Cynk

mg Zn/l

0,3

0,5

1

2

>2

32

Glin

mg Al/l

0,1

0,2

0,4

0,8

>0,8

33

Kadm

mg Cd/l

0,0005

0,001

0,001

0,005

>0,005

34

Mangan

mg Mn/l

0,05

0,1

0,5

1,0

>1,0

35

Miedź

mg Cu/l

0,02

0,04

0,06

0,100

>0,100

36

Nikiel

mg Ni/l

0,01

0,02

0,05

0,2

>0,2

37

Ołów

mg Pb/l

0,01

0,01

0,02

0,05

>0,05

38

Rtęć

mg Hg/l

0,0005

0,001

0,001

0,005

>0,005

39

Selen

mg Se/l

0,01

0,01

0,02

0,04

>0,04

40

Żelazo

mg Fe/l

0,1

0,3

1,0

2,0

>2,0

Wskaźniki zanieczyszczeń przemysłowych

41

Cyjanki wolne

mg CN/l

0,02

0,02

0,05

0,05

>0,05

42

Fenole (indeks fenolowy)

mg/l

0,001

0,005

0,01

0,05

>0,05

43

Pestycydy2)

µg/l

0,1

1,0

2,5

5,0

>5

44

Substancje powierzchniowo czynne anionowe

mg/l

0,1

0,2

0,5

1,0

>1,0

45

Oleje mineralne (indeks oleju mineralnego)

mg/l

0,01

0,05

0,20

0,5

>0,5

46

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne3)

µg/l

0,01

0,05

0,2

1,0

>1,0

Wskaźniki biologiczne

47

Saprobowość fitoplanktonu

Indeks saprobowości

1,0

1,5

2,5

3,5

>3,5

48

Saprobowość peryfitonu

1,0

1,5

2,5

3,5

>3,5

49

Makrobezkręgowce bentosowe, indeksy

Indeks bioróżnorodności

5,5

4,0

2,5

1,0

<1,0

Indeks biotyczny

100

70

40

10

<10

50

Chlorofil "a"

µg/l

10

25

50

100

>100

Wskaźniki mikrobiologiczne

51

Liczba bakterii grupy coli typu kałowego

w 100 ml

20

200

2.000

20.000

>20.000

52

Liczba bakterii grupy coli

w 100 ml

50

500

5.000

50.000

>50.000

1) Podane wartości graniczne odnoszą się do formy rozpuszczonej metali.

2) Pestycydy obejmują sumę: lindanu, dieldryny.

3) Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne obejmują sumę: benzo(b)fluorantenu, benzo(k)fluorantenu, benzo(a)pirenu, dibenzo(a,h)antracenu, benzo(g,h,i)perylenu, indeno(1,2,3-cd)pirenu.

Załącznik nr 2

SPOSÓB OKREŚLANIA HYDROMORFOLOGICZNEGO STANU WÓD POWIERZCHNIOWYCH ORAZ CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH KATEGORII HYDROMORFOLOGICZNEGO STANU WÓD POWIERZCHNIOWYCH

1. Sposób określania hydromorfologicznego stanu wód powierzchniowych

Elementy i parametry hydromorfologiczne

Rodzaj wód

Częstotliwość badań

rzeki

jeziora

sztuczne zbiorniki wodne

I. Typ wód

1

Położenie

n.p.m.

X

X

X

1 raz na 10 lat

2

Wielkość zlewni

km2

X

X

X

3

Budowa geologiczna

opisowo

X

X

X

4

Głębokość średnia

m

-

X

X

5

Powierzchnia zwierciadła wody

km2

-

X

X

II. Reżim hydrologiczny

6

Natężenie przepływu

m3/s

X

   

1 raz w miesiącu

7

Wahania stanów wody

m

X

X*

X*

8

Powiązanie z wodami podziemnymi

opisowo

X*

X*

X*

9

Możliwość niezakłóconego przepływu - ciągłość rzeki

opisowo

X*

-

-

III. Morfologia

10

Kształt koryta

opisowo

X

-

-

1 raz na 6 lat

11

Wahania głębokości

m

X

-

-

12

Zmienność szerokości

m

X

-

-

13

Zmienność morfometrii

-

 

X

X

14

Prędkość przepływu wody

m/s

X

   

15

Struktura strefy przybrzeżnej

opisowo

X

X

X

* raz w roku

2. Ocena poszczególnych kategorii hydromorfologicznego stanu wód powierzchniowych

Kategoria

Opis stanu czynników hydromorfologicznych

Stan bardzo dobry

Gospodarka wodna - wielkość przepływu i jego dynamika oraz powiązania z wodami podziemnymi odpowiadają w pełni lub prawie w pełni warunkom, w których brak oddziaływań antropogenicznych.

Ciągłość rzeki - nie została przez człowieka zmieniona i umożliwia niezakłócony transport rumowiska i migrację organizmów wodnych.

Morfologia koryta - trasa rzeki, zmienność szerokości, głębokości, prędkości przepływu wody, substratu, struktury i stref przybrzeżnych odpowiadają warunkom naturalnym

Stan dobry

Występujące zmiany reżimu hydrologicznego, ciągłości rzeki, warunków morfologicznych odzwierciedlają stan, który wskazuje na oddziaływanie antropogeniczne

Stan umiarkowany

Występujące zmiany reżimu hydrologicznego, ciągłości rzeki, warunków morfologicznych odzwierciedlają stan, który wskazuje na silne oddziaływanie antropogeniczne; dochodzi do nadmiernych zakwitów glonów, rozwoju niepożądanych bakterii oraz zaniku populacji wrażliwych gatunków roślin i ryb

Załącznik nr 3

WARTOŚCI GRANICZNE WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI WODY W KLASACH JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH1)

Lp.

Wskaźnik jakości wody

Jednostka

Wartości graniczne w klasach I-V

I

II

III

IV

V

1

Temperatura

°C

6-10

12

16

25

>25

2

Przewodność w 20 °C

µS/cm

400

2.500

2.500

3.000

>3.000

3

Odczyn

pH

6,5-9,5

<6,5 lub >9,5

4

Tlen rozpuszczony

mg O2/l

1

0,5

0,5

0,1

<0,1

5

Ogólny węgiel organiczny

mg C/l

2

10

10

20

>20

6

Amoniak

mg NH4/l

0,1

0,5

0,65

3

>3

7

Azotany

mg NO3/l

10

25

50

100

>100

8

Azotyny

mg NO2/l

0,01

0,05

0,10

0,25

>0,25

9

Fosforany

mg PO4/l

0,05

0,2

1

5

>5

10

Fluorki

mg F/l

0,5

1

1,5

2

>2

11

Chlorki

mg Cl/l

25

250

300

500

>500

12

Cyjanki wolne

mg CN/l

0,01

0,02

0,02

0,02

>0,02

13

Wodorowęglany

mg HCO3/l

100-300

75-100

300-350

50-75

350-400

25-50

>400

<25

>400

14

Siarczany

mg SO4/l

25

250

250

500

>500

15

Krzemionka

mg SiO2/l

15

30

50

100

>100

16

Sód

mg Na/l

60

200

200

300

>300

17

Potas

mg K/l

10

10

15

20

>20

18

Wapń

mg Ca/l

50

100

200

300

>300

19

Magnez

mg Mg/l

30

50

100

150

>150

20

Żelazo

mg Fe/l

0,1

0,3

0,5

5

>5

21

Arsen

mg As/l

0,01

0,01

0,1

0,2

>0,2

22

Bor

mg B/l

0,5

1

1

2

>2

23

Chrom

mg Cr/l

0,01

0,05

0,05

0,1

>0,1

24

Cynk

mg Zn/l

0,5

3

5

10

>10

25

Glin

mg Al/l

0,1

0,2

0,5

1

>1

26

Kadm

mg Cd/l

0,001

0,003

0,005

0,01

>0,01

27

Mangan

mg Mn/l

0,05

0,2

1

1

>1

28

Miedź

mg Cu/l

0,01

0,03

0,05

0,1

>0,1

29

Nikiel

mg Ni/l

0,01

0,02

0,05

0,1

>0,1

30

Rtęć

mg Hg/l

0,001

0,001

0,001

0,005

>0,005

31

Ołów

mg Pb/l

0,01

0,05

0,05

>0,05

>0,05

32

Fenole (indeks fenolowy)

mg/l

0,001

0,005

0,01

0,05

>0,05

33

Pestycydy2)

µg/l

0,1

1

2,5

5

>5

34

Substancje powierzchniowo czynne anionowe

mg/l

0,1

0,2

0,5

1

>1

35

Oleje mineralne (indeks oleju mineralnego)

mg/l

0,01

0,01

0,03

0,05

>0,05

36

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne3)

µg/l

0,01

0,02

0,03

0,05

>0,05

1) W przypadku metali podane wartości graniczne odnoszą się do ich formy rozpuszczonej.

2) Pestycydy obejmują sumę: lindanu, dieldryny.

3) Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne obejmują sumę: benzo(b)fluorantenu, benzo(k)fluorantenu, benzo(a)pirenu, dibenzo(a,h)antracenu, benzo(g,h,i)perylenu, indeno(1,2,3-cd)pirenu.

Załącznik nr 4

METODYKI REFERENCYJNE BADAŃ WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH ORAZ WARUNKI ZAPEWNIENIA JAKOŚCI DANYCH

Lp.

Wskaźniki jakości wody

Jednostka

Granica oznaczalności1)

Precyzja2) ρ

Dokładność3) ρ

Zalecane metody analiz i pomiarów

1

2

3

4

5

6

7

1

Temperatura

°C

-

0,5°C

1°C

Termometria, pomiar in situ podczas pobierania próbki

2

Zapach, współczynnik rozcieńczenia

krotność

     

Organoleptycznie, wg kolejnych rozcieńczeń do zaniku zapachu

3

Zawiesiny ogólne

mg/l

5,0

5%

10%

Wagowo, po filtracji przez sączki z włókna szklanego

4

Odczyn

jednostka pH

0,2 jednostki

0,1 jednostki

0,2 jednostki

Elektrochemia, pomiar in situ podczas pobierania próbki

5

Barwa

mg Pt /l

5

10%

20%

Spektrometria z zastosowaniem skali Pt/Co, po filtracji przez sączki z włókna szklanego

6

Tlen rozpuszczony

mg O2/l

0,5

10%

10%

Elektrochemia

7

BZT5

mg O2/l

0,5

1,5

2

Elektrochemia lub metoda Winklera

8

ChZT-Mn

mg O2/l

1,0

20%

20%

Miareczkowanie po gotowaniu z KMnO4

9

ChZT-Cr

mg O2/l

5

20%

20%

Miareczkowanie po gotowaniu z K2Cr2O7

10

Ogólny węgiel organiczny

mg C/l

1

10%

20%

Spektrometria IR; kulometria

11

Amoniak

mg NH4/l

0,05

10%

20%

Spektrometria UV-VIS; chromatografia jonowa

12

Azot Kjeldahla

mg N/l

0,2

10%

20%

Mineralizacja i destylacja, spektrometria UV-VIS

13

Azotany

mg NO3/l

1

20%

20%

Spektrometria UV-VIS

14

Azotyny

mg NO2/l

0,01

20%

20%

Chromatografia jonowa ; spektrometria UV-VIS

15

Fosforany

mg PO4/l

0,5

10%

20%

- Chromatografia jonowa

0,05

- Spektrometria UV-VIS

16

Fosfor ogólny

mg P/l

0,05

15 %

20%

Mineralizacja, spektrometria UV-VIS; atomowa spektrometria emisyjna z plazmą wzbudzoną indukcyjnie

17

Substancje rozpuszczone

mg/l

10

10%

10%

Wagowa

18

Zasadowość ogólna

mg CaCO3/l

10

15 %

20%

Miareczkowanie; spektrometria UV-VIS

19

Przewodność w 20°C

µS/cm

10

5 %

10%

Elektrochemia

20

Siarczany

mg SO4/l

10

10%

15 %

Wagowa; chromatografia jonowa

21

Chlorki

mg Cl/l

10

10%

15 %

Chromatografia jonowa; miareczkowanie

22

Fluorki

mg F/l

0,1

10%

20%

Chromatografia jonowa; elektrody jonoselektywne

23

Krzemionka

mg SiO2/l

1

15 %

20%

Absorpcyjna spektrometria atomowa

24

Sód

mg Na/l

1

10%

15 %

Absorpcyjna spektrometria

25

Potas

mg K/l

1

10%

15 %

atomowa; atomowa spektrometria

26

Wapń

mg Ca/l

5

10%

15 %

emisyjna z plazmą wzbudzoną indukcyjnie; emisyjna spektrometria płomieniowa

27

Arsen

mg As/l

0,01

15 %

25 %

Absorpcyjna spektrometria atomowa z generowaniem wodorków; atomowa spektrometria emisyjna z plazmą wzbudzoną indukcyjnie

28

Bar

mg Ba/l

0,05

10%

20%

Atomowa spektrometria emisyjna z plazmą wzbudzoną indukcyjnie; absorpcyjna spektrometria atomowa

29

Bor

mg B/l

0,1

10%

20%

Atomowa spektrometria emisyjna z plazmą wzbudzoną indukcyjnie

30

Chrom ogólny

mg Cr/l

0,01

20%

30%

Atomowa spektrometria emisyjna z plazmą wzbudzoną indukcyjnie.

Absorpcyjna spektrometria atomowa

31

Chrom (VI)

mg Cr/l

0,02

20%

30%

32

Cynk

mg Zn/l

0,05

10%

20%

33

Glin

mg Al/l

0,01

10%

20%

34

Mangan

mg Mn/l

0,02

10%

20%

35

Żelazo

mg Fe/l

0,02

10%

20%

36

Magnez

mg Mg/l

5

10%

15 %

37

Miedź

mg Cu/l

0,002

10%

20%

38

Kadm

mg Cd/l

0,0005

20%

30%

39

Nikiel

mg Ni/l

0,005

10%

20%

40

Ołów

mg Pb/l

0,005

20%

30%

41

Rtęć

mgHg/l

0,0005

20%

30%

Absorpcyjna spektrometria atomowa

42

Selen

mg Se/l

0,01

15 %

25 %

Atomowa emisyjna spektrometria z plazmą wzbudzoną indukcyjnie; absorpcyjna spektrometria atomowa z generowaniem wodorków

43

Cyjanki

mg CN/l

0,01

20%

30%

Spektrometria UV-VIS

44

Substancje powierzchniowo czynne anionowe

mg/l (siarczan laurylu)

0,1

20%

30%

45

Fenole (indeks fenolowy)

mg/l

0,005

20%

30%

Spektrometria UV-VIS

46

Oleje mineralne (indeks oleju mineralnego)

mg/l

0,01

20%

30%

Ekstrakcja, chromatografia gazowa

47

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne 4)

µg/l

0,01

15 %

25 %

Chromatografia gazowa, chromatografia cieczowa

48

Pestycydy 5)

mg/l

0,001

50%

50%

Chromatografia gazowa

49

Chlorofil "a"

µg/l

     

Spektrometria UV-VIS

50

Saprobowość fitoplanktonu

Indeks saprobowości

     

Analiza mikroskopowa. Ocena wg Pantla-Bucka

51

Saprobowość peryfitonu

     

52

Makrobezkręgowce bentosowe

Indeks bioróżnorodności

     

Ilościowe i jakościowe badania makrofauny bezkręgowej. Obliczenia indeksu bioróżnorodności.

Indeks biotyczny

     

Przy jednokrotnym poborze prób w okresie późnowiosennym

53

Liczba bakterii grupy coli

w 100 ml

5

   

Hodowla w 37 ρ 0,5 ° C na odpowiedniej pożywce na filtrach i liczenie kolonii. Próby należy zagęścić lub rozcieńczyć, aby zawierały 10 - 100 kolonii

54

Liczba bakterii grupy coli typu kałowego

w 100 ml

2

   

Hodowla w 44 ρ 0,5 °C na odpowiedniej pożywce i liczenie kolonii. Próby należy zagęścić lub rozcieńczyć, aby zawierały 10-100 kolonii

1) Granica oznaczalności oznacza minimalną ilość badanego wskaźnika, którą można wykryć stosowaną dowolną metodą, która zapewnia uzyskanie wyników pomiarów z podaną w załączniku precyzją i dokładnością.

2) Precyzja oznacza zakres, w obrębie którego znajduje się 95 % wyników pomiarów dokonanych w jednej próbce, przy zastosowaniu tej samej metody.

3) Dokładność oznacza różnicę pomiędzy rzeczywistą wartością badanego wskaźnika a średnią wartością uzyskanych wyników pomiarów.

4) Pestycydy obejmują oznaczanie sumy: lindanu, dieldryny.

5) Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne obejmują oznaczanie sumy: benzo(b)fluorantenu, benzo(k)fluorantenu, benzo(a)pirenu, dibenzo(a,h)antracenu, benzo(g,h,i)perylenu, indeno(1,2,3-cd)pirenu.

Załącznik nr 5

RODZAJE OCEN BADAŃ MONITORINGOWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH ORAZ SPOSÓB PRZEDSTAWIENIA WYNIKÓW KLASYFIKACJI WÓD POWIERZCHNIOWYCH

1. Rodzaje ocen badań monitoringowych wód powierzchniowych

Rodzaj

Przeznaczenie

Sposób wykorzystania

- zaopatrzenie ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,

- środowisko życia ryb w warunkach naturalnych,

- środowisko bytowania skorupiaków i mięczaków w warunkach naturalnych

Skala procesów

- eutrofizacja wód,

- narażenie wód na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych

Realizacja planu gospodarowania wodami

- ocena stanu jakości wód w zlewni,

- ocena efektywności realizacji planu w zakresie jakości wód

2. Sposób przedstawienia wyników klasyfikacji wód powierzchniowych

Klasy wód

Charakterystyka

Kolor

Klasa I

bardzo dobra

niebieski

Klasa II

dobra

zielony

Klasa III

zadowalająca

żółty

Klasa IV

niezadowalająca

pomarańczowy

Klasa V

zła

czerwony

Załącznik nr 6

RODZAJE OCEN BADAŃ MONITORINGOWYCH WÓD PODZIEMNYCH ORAZ SPOSÓB PRZEDSTAWIENIA WYNIKÓW KLASYFIKACJI WÓD PODZIEMNYCH

1. Rodzaje ocen badań monitoringowych wód podziemnych

Rodzaj

Przeznaczenie/częstotliwość

Kompleksowa ocena jakości wód

opracowywana na podstawie monitoringu diagnostycznego, co 3 lata dla wód swobodnych i co 6 lat dla wód naporowych

Ocena ogólna

opracowywana na podstawie monitoringu operacyjnego co rocznie dla wód swobodnych i co 3 lata dla wód naporowych

Ocena stanu wód

przeprowadzona dla poszczególnych dorzeczy lub zlewni, z uwzględnieniem w ich obrębie poziomów i pięter wodonośnych

Ocena skali procesu

narażenie wód na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych

2. Sposób przedstawienia wyników klasyfikacji wód podziemnych

Klasy wód

Charakterystyka

Kolor

Klasa I

bardzo dobra

niebieski

Klasa II

dobra

zielony

Klasa III

zadowalająca

żółty

Klasa IV

niezadowalająca

pomarańczowy

Klasa V

zła

czerwony